گاز CO2 کربن دی‌اکسید، دی‌اکسید کربن یا گازکربنیک با فرمول شیمیایی از ترکیب کربُن با اکسیژن به دست می‌آید.
گازکربنیک براثر احتراق ذغال و مواد آلی در مجاورت اکسیژن، تخمیر مایعات، تنفس حیوانات و گیاهان و غیره به دست می‌آید.
گاز مزبور گازی است بی‌رنگ، بی‌بو، دارای طعمی مایل به ترش.
وزن مخصوص آن 1.
25 است.
چون این گاز سنگین‌تر از هواست، همیشه در طبقات پایین محیطی که حاصل می‌شود، پخش می‌گردد.
Grade گاز CO2 2٫5, 4٫0, 4٫5 دی‌اکسید کربن گازی بی‌رنگ می‌باشد که تنفس آن در غلظت‌های بالا باعث ایجاد مزه ترش در دهان و احساس سوزش در بینی و گلو می‌شود (عمل خطرناکی که در آن احتمال خفه شدن شخص بالاست).
این اثر ناشی از حل شدن CO2 در بزاق دهان و تولید محلول اسیدی ضعیفی به نام اسیدکربنیک می‌باشد.
مولکول دی‌اکسید کربن خطی و دارای دو پیوند دوگانه بین کربن و دو اتم اکسیژن می‌باشد.
ماده‌ای غیر قطبی می‌باشد و در دمای پایین‌تر از 78- درجه سانتی‌گراد متراکم شده و جسم سفیدرنگ جامدی به نام یخ خشک ایجاد می‌کند.
دی‌اکسید کربن مایع فقط تحت فشار خاصی تشکیل می‌شود.
به میزان کمی در آب حل می‌شود و اسید ضعیف اسیدکربنیک تولید می‌کند که آن‌هم به‌طور جزئی به بی‌کربنات و کربنات تفکیک می‌شود.
کاربردهای CO2 در صنایع بسیار متنوع بوده که عمده موارد آن به شرح ذیل می‌باشد: • صنایع سردکننده • تولید نوشابه‌های گازدار • ریخته‌گری و جوشکاری • اطفاء حریق • کنسروسازی مواد غذایی دی‌اکسید کربن (CO2) دی‌اکسید کربن، گازی است غیرقابل اشتعال، بی‌رنگ و بی‌بو تا حدی اسیدی و با جرم مولی 44٫0095 گرم بر مول، این گاز حدود 0٫03% از حجم هوا را تشکیل می‌دهد.
دی‌اکسید کربن ممکن است هم‌زمان به سه حالت‌جامد، مایع و گاز در دمایی معادل 56 درجه سانتی‌گراد و فشاری معادل psi 60.
4 وجود داشته باشد.
دی‌اکسید کربن در دمایی تقریباً معادل منفی 79 درجه سانتی‌گراد و در فشار جو، متبلور می‌شود که در این شرایط «یخ خشک» را تشکیل می‌دهد.
به دلیل پائین بودن میزان حجم این گاز در هوا، هوا محل ذخیره مناسبی برای این گاز نمی‌باشد.
درنتیجه، دی‌اکسید کربن در مسیر جریان‌های تولیدی متنوع محصولات فرعی حاصل می‌شود.
معمولاً حجم گسترده‌ای از دی‌اکسید کربن تحت فشار زیاد و دمای پایین به حالت مایع ذخیره و حمل می‌شود.
علی‌رغم اینکه این گاز ویژگی ساکن بودن را ندارد اما با بسیاری از مواد، واکنش‌پذیری ندارد.
بر اساس استانداردهای معتبر جهانی این گاز می‌بایست در سیلندرهای استیل تحت‌فشار مجهز به شیرهای سوپاپ دار به‌صورت مایع تحت‌فشار در حدود 56 بار در دمای 21 درجه سانتی‌گراد شارژ گردد.
سیلندر گاز CO2-دی‌اکسید کربن آزمایشگاهی با خلوص 99٫995 و 99٫999 درصد گرید 4.
5 و 5 سیلندر گاز CO2-دی‌اکسید کربن برای کاربرد جوشکاری، لیزر، مصارف خوراکی و پزشکی، آکواریوم شارژ CO2-دی‌اکسید کربن خالص و صنعتی تا 20 و 30 کیلو حجم سیلندر و کپسول‌های موجود برای شارژ گاز CO2-دی‌اکسید کربن عبارت است از سیلندر 5 لیتری، سیلندر 10 لیتری، سیلندر 20 لیتری، سیلندر 40 لیتری، سیلندر 50 لیتری شیر سیلندر گاز CO2-دی‌اکسید کربن DIN6, BS3 و دارای سوپاپ اطمینان می‌باشد.
گاز (CO2) دی‌اکسید کربن نام اختصاری گاز: دی‌اکسید کربن, CO2 , Carbon Dioxide UN1013-UN2187 CAS Number: 124-38-9 حالت فیزیکی CO2: گاز–مایع-جامد مشخصات گاز CO2: سیلندر گاز CO2 تحت‌فشار می‌باشد، باعث خفگی و یخزدگی شدید می‌شود، به‌هیچ‌وجه نباید سوراخ و در معرض آتش قرار گیرد.
تماس با CO2 مایع باعث سوختگی شدید کرایوژنیک و همچنین آسیب به ارگان‌های حیاتی می‌گردد، دی‌اکسید کربن نباید تنفس گردد و حتماً در صورت نشتی CO2 منطقه تا پراکنده شدن گاز خالی بماند.
کربن دی‌اکسید باعث آسیب به شش‌ها و ریه و چشم می‌شود.
در صورت تنفس طولانی‌مدت حتماً کمک‌های اولیه نیاز می‌باشد.
دمای انجماد گاز CO2 78- درجه می‌باشد.
CO2 به‌صورت یخ خشک برای مصارف آزمایشگاهی و صنایع غذایی استفاده می‌شود.
فشار شارژ سیلندر CO2 ماکزیمم به 70 بار می‌رسد ولی بسته به دمای بالا ممکن است به فشار بالاتر نیز برسد که خطرناک است.
البته کلیه کپسول‌های CO2 دارای شیر سوپاپ دار هستند که در مواقع بحرانی عمل می‌نماید.
سیلندر CO2 در حجم‌های 5 لیتر 10 لیتر 20 لیتر 40 لیتر 50 لیتر برای مصارف مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرد.
برای استفاده سیلندر گازکربنیک حتماً از تجهیزات تقلیل فشار استفاده شود و بعد از هر استفاده شیر حتماً بسته شود و همچنین بعد از خالی شدن کپسول مخازن نگهداری CO2 باید در مکانی خنک و همچنین دارای تهویه مناسب و به‌دوراز هرگونه مواد قلیایی و اسید قرار گیرد.
وقتی از CO2 مایع و یخ خشک استفاده می‌نمایید حتماً از پوشش کامل و عینک استاندارد استفاده نمایید.
سیلندرها حتماً باید دارای کلاهک باشد و در محل خود ثابت گردد.
تجزیه CO2 ممکن است به تولید مقداری مونواکسید کربن بیانجامد.
کاربرد: گاز CO2 کربن دی‌اکسید برای کلیه آکواریوم‌هایی که دارای گیاه دریایی هستند و همچنین از این گاز در شیمی برای کنترل دمای راکتورها استفاده می‌شود.
گاز CO2 برای خنثی‌سازی ترکیبات شیمیایی کاربرد دارد.
در صنایع غذایی برای گازدار کردن نوشابه‌ها و همچنین برای بسته‌بندی مواد غذایی به‌عنوان نگهدارنده و بالا بردن تاریخ‌مصرف آن‌ها از گاز CO2 استفاده می‌شود.
از این گاز برای تصفیه آب نیز استفاده می‌شود.
از گازکربنیک به‌عنوان گاز عایق در جوشکاری استفاده می‌شود.